Ursula’nın, Boşa Geçirecek Vakit Yok kitabını çabucak okunacaklar listesine almıştım. Okumaya başladığımda kısımlara ayrılmış kitabın birinci kısmı “Boş Vakitlerinizde” çok ilgimi çekti. Ursula’nın ömründen deneyimler, hepimizin işine yarayacak hiç elbet. Ben artık naçizane sizinle bu birinci kısımdan kesitler ve ömrün ta kendisini paylaşmak istiyorum. Çünkü bu yazı hiçbir şey öğretmese, öbür bir bakış açısı kazandıracak bize.
Gördüğümü, hatta ondan oburunu görmeniz ve apayrı hissetmeniz dileğimle…
BOŞ VAKİTLERİNİZDE
Ekim 2010’da Ursula’ya, Harvard Üniversitesi 1951 mezunlarının 60. yıl buluşması vesilesiyle bir anket geliyor. Bu anketi doldurması gereken kimselerin çabucak hepsi seksenlerinde ya da olmak üzere! 60 yıllık bir ömrün deneyimlerini sunacak anketin 18. sorusu ise şu: “Boş vakitlerinizde neler yaparsınız? (Uygun olanları işaretleyin)” Ursula, bu soruyu, “şevkimi asıl kıran soru” diye niteliyor.
Yirmi yedi uğraş içinde, “Golf” ile başlayan listede, yedinci sırada “Yaratıcı aktiviteler (resim yapmak, yazı yazmak, fotoğraf çekmek, vs.) bulunuyor. Buraya kadar her bir ayrıntısı okuyan ve üzerine kısa kısa düşünen Ursula, bu soru ve bilhassa bu şıktan sonra, okumayı bırakıp uzun bir niyete dalıyor…
BOŞ VAKİT ÜZERİNE
Ursula’nın buradaki anahtar sözcüğü “boş vakit”. Ne manaya geliyor, üzerine hayli düşünmüş sonra da birinci aklına düşen şu oluyor:
“Çalışan bir insan – süpermarket kasiyeri, avukat, karayolları vazifelisi, konut hanımı, çellist, bilgisayar tamircisi, öğretmen, garson – için boş vakit, iş yerinizde geçirmediğiniz ya da hayatı sürdürürken yaptığınız öteki işlere, yemek yapmaya, etrafı pak tutmaya, arabayı tamir ettirmeye, çocukları okula götürmeye harcamadığınız vakittir. Hayatın dört bir yandan kuşattığı beşerler için boş vakit, aslında özgür olduğunuz vakittir ve hal bu türlü olunca da değere biner.”
Peki ya seksenlerindeki insanlar…
URSULA’NIN MESLEĞİ, BİR DİĞERİNİN YARATICI AKTİVİTESİ Mİ
Ursula soruyor: Emekli insanların boş vakitlerinden diğer neyi var?
Ursula’nın nihayetinde emekli olacağı bir işi yok. Evvelden olduğu kadar ağır olmasa da, hala çalışıyor nihayetinde bu anketin başında sorulara vereceği yanıtlara baş yorarken. Onu şu noktada düşündüren her vakit çalışan, üreten bir bayan olmasına rağmen, onun mesleği Harvard’ın soru hazırlayanlarına nazaran “yaratıcı aktivite” başlığı altında kategorize edilen bir hobi. Öbür bir deyişle, boş vaktinizi kıymetlendirmek için düşüneceğiniz bir eylem…
Aslında sorunun düşündürecekleri onun için çok açık: Sahip olduğunuz tüm vakitler boşken, özgürken, bu vakitlerde ne yaparsınız?
BENİM TÜM VAKİTLERİM DOLU
Ursula, boş vaktin zıttının “meşgul vakit” olacağını düşünüyor. “Boş Vakitlerinizde” kısmı biterken kendisine son bir kıymetlendirme yaptığında ise, kendi durumunda boş vaktin bir karşılığının olmadığına karar veriyor. “Çünkü benim tüm vakitlerim dolu” diyor, “Tüm vaktim yaşamakla geçiyor.”
Bu değerlendirmede şöyle etkileyici bir fikri daha var Ursula’nın: “Ben hürüm, boşum; fakat vaktim değil.” Zira o, vaktini uykuyla, gündüz düşleriyle, iş yapmakla, dostlarına ve ailesine e-posta yazmakla, düşünmekle, unutmakla, nakış işlemekle, yemek pişirip mideye indirmekle, mutfağı toplamakla, Vergilius’u tefsir etmekle, arkadaşlarıyla buluşmakla, kocasıyla sohbet etmekle, mutfak alışverişine çıkmakla, yürüyebiliyorsa yürümekle, seyahat ediyorsa seyahat etmekle, kimi vakit Vipassana meditasyonu yapmakla, bazen sinema izlemekle, yapabildiğinde Sekiz Değerli Çin İdmanını yapmakla, Krazy Kat karikatürüyle ve kedisiyle doldurduğunu lisana getirebiliyor. Tüm bunların boş vakit olma ihtimalini düşünemiyor bile. Daima sorgusunda soruyor: Harvard’ın aklından neler geçiyor?
Sahi, Harvard’ın aklından neler geçiyor. Ursula’nın cümlelerini okudukça düşündüm ki, bu anketi gönderdiği tek sanatçı o değildir, değil mi?
Başka bir bakış açısı kazanacağımızı düşündüğüm bu yazıya Ursula’nın kısım sonunda imrendiğim şu cümlesiyle son vermek istiyorum:
“Gelecek hafta seksen bir yaşına giriyorum. Boşa geçirecek vaktıim yok.”
Derinliğini hissediyorsunuz, değil mi?
Boşa Geçirecek Vakit Yok
Ursula K. Le Guin
Çev.: Damla Göl
Hep Kitap
S.: 216
Kitabı satın almak için tıklayınız:
*
Damla Karakuş
Instagram:
