Orwell de Huxley de kuşkusuz distopyanın en özel, en kıymetli isimlerinden. Orwell’in 1984’ü ve Hayvanlar Çiftliği de, Huxley’in Cesur Yeni Dünyası da gününüzün bedeli bilinen, değerli yapıtlarından. Orwell, 1984 ismini verdiği yapıtını 1949’da yayımladı. Bundan 7 ay sonra boğuştuğu verem hastalığı yüzünden 21 Ocak 1950’de hayata gözlerini kapadı…
Orwell, 1984’ü, Huxley’e de göndermişti. Huxley, kitabı okuduktan sonra ilgili yorumunu ve geleceğe dair niyetlerini, 21 Ekim 1949 tarihli bir mektupla bildirdi. Mektubu paylaşacağım elbette; ancak evvel 1984’ün yazım ve yayımlanma sürecinden de bahsedelim. Orwell’in doğum günü anısına, ona ikram olsun…
(George Orwell)
1984 HAKKINDA
– Bu kitabı yazarken Orwell, tüberküloz ile boğuşuyordu. İskoçya’da bir çiftlik konutunda huzurla kurduğu cümleler yarım kalacaktı. Birinci olarak 1947’de bir boğulma tehlikesi yaşadı. Bu durum hastalığını etkiledi ve sanatoryuma yatırıldı.
– Orwell, 1984 yapıtını yazarken olayın hangi yıllarda geçmesi gerektiğine karar veremiyordu. Tıpkı vakitte 1980 ve 1982 tarihlerini de düşünmüştü.
– Orwell, kitabının ismini da “The Last Man in Europe” (Avrupa’daki Son Adam) olarak belirlemişti. Lakin yayımcısı, 1984’ü uygun buldu.
(George Orwell)
– Orwell, bu yapıtta, propaganda faaliyetlerini eleştiriyordu. Yazmaya başlamadan evvel de BBC’de propagandist olarak çalışmıştı.
– Kitaptaki Julia karakterinde Orwell, ikinci eşi Sonia Brownell’den ilham aldığı düşünülüyordu.
– En kıymetlisi bu olsa gerek, Orwell, “Hayvan Çiftliği” ile yakaladığı ünün hissiyatını yaşasa da ömrü 1984’ün tesirini görmeye yetmedi…
(Aldous Huxley)
HUXLEY’İN MEKTUBU
Sevgili Orwell, yayınevine kitabını bana göndermelerini söylemen çok kibar bir davranış. Kitabın bana ulaştığında, çok fazla okuma ve alıntı yapmamı gerektiren bir işle uğraşıyordum. Bu yüzden 1984’ü okumaya başlamam hayli geç oldu. Kitapta yaptığın tüm kıymetli ve düzgün tenkitlere katıldığımı söylememe gerek yok sanırım. Öncelikle kitabın ulaşmaya çalıştığı sonuncu ihtilalden bahsedebilir miyim?
Politika ve iktisadın ötesine uzanan, bireyin ruhsal ve fizyolojik yıkımını amaçlayan bu ihtilal, kendisini Babeuf ve Robespierre’in tamamlayıcısı ve halefi olarak gören Marquis de Sade’de yer alır. 1984’teki yöneten azınlığın ideolojisi, cinselliği aşan ve onu reddeden anlayışıyla mantıklı bir sonuca giden bir sadizmdir. Bence yöneten oligarşi, idaresi ve güç için muhtaçlığı olan dileğini tatmin edecek daha az güç ve daha az ziyanlı bir yol bulacaktır, bu yol benim Bahadır Yeni Dünya’da tanımladığıma emsal bir yoldur.
Son vakitlerde canlı manyetizması ve hipnotizmasının tarihiyle ilgilenme fırsatı buldum ve 150 yıldır dünyanın Mesmer, Braid, Esdaile ve başkalarının keşiflerini idrak etmeyi reddettiğini gördüm. Bir jenerasyon evvelki materyalistler yüzünden ve biraz da evvelce yaşayanlara hürmetten dolayı, 19. yüzyıl filozofları ve bilim insanları siyasetçi, asker ve polis üzere hükümet için çalışan pratik insanı ilgilendiren ideolojinin sıra dışı gerçeklerini araştırmaya istekli değiller. Bizim babalarımızın görmezden gelmelerinden dolayı, son ihtilalin gelişi 5-6 kuşak ertelendi. Öbür bir şanslı tesadüf ise, Freud’un hipnozda başarısız olması ve onun hipnotizmi aşağılayan sonuçlar bulmasıydı.
(Aldous Huxley)
Devrim, en az 40 yıl psikiyatriyi ilgilendiren hipnozla ilgili bu yorumlar yüzünden ertelendi. Ancak bugünkü ruh çözümlemeleri hipnozla bütünleşti ve hipnoz daha kolay yapılmaya başlarken uyku haplarının kullanımıyla hipnoz mühleti uzatıldı.
Yeni kuşakta, dünyayı yönetenlerin başlangıç şartlarını ve ilaçla gerçekleştirilen hipnozu hapistekinden ve kulüplerdekinden daha tesirli bir biçimde devletin aracı olarak kullanmayı ve güç isteğinin lakin insanları zorla itaat altına alarak ve onların köleliği sevdiklerini varsayarak tatmin olacağını keşfedeceklerine inanıyorum. Öteki bir deyişle, 1984’ün kabusunun Cesur Yeni Dünya’da kurguladığım dünyanın kabusuna daha fazla benzeyen bir yapıya ulaşmasının bahtında olduğunu düşünüyorum. Bu değişim, artan randımanın gereksinimi olarak meydana çıkacak. Büyük ölçekte biyolojik ve atomik bir savaş varken, oburunun kabusuna ve çabucak hemen hayal edilebilir çeşitlere sahip olabiliriz.
Kaynak:
Çeviri: Barış Berhem Acar
*
Damla Karakuş
Instagram:
