İran’da am kararı başşehir Tahran başta olmak üzere birçok kentte reaksiyonla karşılandı
Gösteriler sırasında birçok Kartal Escort kentte petrol istasyonları ve polis araçları ateşe verildi Tahran idaresi protestoların büyümesi üzerine ülke genelinde internet erişimini kesti
İşte İran’da halkı sokaklara döken akaryakıt artırımıyla ilgili gelişmelerin 6 soru çerçevesinde Pendik Escort değerlendirmesi
1 İran’da şovlar nasıl başladı
İran’da 15 Kasım Cuma günü akaryakıt fiyatlarına yüzde 300 artırım yapıldığı açıklandı İran Ulusal Petrol Eserleri Dağıtım Şirketinin açıklamasına nazaran akaryakıtın litre fiyatı devlet Göztepe Escort tarafından bir ay içinde sübvanse edilen 60 litreden fazla alınması halinde 1000 tümenden 50 kuruş 3 bin tümene 1 5 lira çıkartıldı Sübvanse kapsamındaki 60 litreye kadar akaryakıtın fiyatı da Maltepe Escort 1500 tümen oldu Artırım kararının sabah saatlerinden itibaren ülke genelinde yayılmasıyla birinci protesto şovları Ahvaz Meşhed ve Sircan kentlerinde görüldü
2 Akaryakıt artırımına İranlı siyasetçilerin yansıları ne oldu
Benzin artırımı İstanbul Escort İranlı siyasetçiler ortasında da tartışma konusu oldu Muhafazakar kesim başta artırım kararından Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’yi sorumlu tutarken reformistler hususun meclise getirilmemesinden şikayet etti İran Meclisindeki reformist Ümit Kümesi artırım kararının Anadolu Yakası Escort mecliste görüşülmesi için yasa teklifi hazırlığındayken ülke başkanı Ali Hamaney’in 17 Kasım Pazar günü artırım kararını desteklediğini açıklaması reformistlerin tekliflerini geri çekmesine neden oldu Hamaney’in açıklamasının akabinde muhafazakarlar Ruhani’yi suçlamaktan geri durdu Halbuki muhafazakar siyasetçi Mehrdad Bezerpaş 7 Kasım’da Beheşti Üniversitesi’nde yaptığı konuşmada Manevî hükümetinin akaryakıt fiyatlarını arttırma kararı aldığını öne sürmüştü Hükümet üyeleri ise kelam konusu iddiayı yalanlamıştı İran Hükümet Sözcüsü Ali Rebii ise Cumhurbaşkanı Ruhani’nin artırım kararını uygulamaya koyarak ülke çıkarları için kendisini feda ettiğini söyledi Rebii artırım kararının devletin üst kademeleri tarafından alındığının altını çizdi
3 Ülke geneline yayılan şovlarda neler oldu
İranlılar akaryakıt artırımına yansılarını göstermek için sokaklara çıktı Şovlar kısa müddette başşehir Tahran Tebriz Meşhed Ahvaz Sircan İsfahan Şiraz Kum Yezd Kirmanşah ve Kereç üzere kentlere yayıldı polisle halk karşı karşıya geldi Göstericiler birçok kentte petrol istasyonları banka şubeleri ve polis araçlarını ateşe verirken başşehir Tahran ve Kirmanşah’ta 5 emniyet vazifelisi öldürüldü Toplumsal medyada olaylar sırasında göstericiler ortasında da ölen ve yaralananlar olduğuna dair paylaşımlar yapılsa da resmi makamlardan bu bilgileri doğrular nitelikte açıklama gelmedi Fars Haber Ajansına nazaran ülke genelinde kent ve ilçelerde 1080 noktada yaşanan olaylarda yaklaşık 1000 gösterici gözaltına alındı Şovlar sırasında 100’ü aşkın bankanın kundaklandığı 50’den fazla marketin yağmalandığı belirtildi Piyasada istikrar talebinde bulunan Tahran Büyük Çarşı esnafı kepenk kapattı Tahran ve Tebriz üniversitelerinde öğrenciler hayat pahalılığını protesto etti Şovların büyümesi üzerine cumartesi gecesi ülke genelinde internet kesildi Hükümet Sözcüsü Rebii şovlar nedeniyle getirilen internet yasağının eyaletlerde güvenlik sağlanana dek süreceğini söyledi
4 Olaylar karşısında kim ne dedi
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo cuma gününden bu yana devam eden şovlara dayanak vererek İran halkının yanında olduğunu açıklarken birtakım Avrupa Birliği AB ülkeleri de Tahran idaresine şov hakkına hürmet göstermesi davetinde bulundu İran Dışişleri Bakanı Cevad Şık ABD makamları ve AB ülkelerinin akaryakıt artırımına reaksiyon olarak yapılan şovlarla ilgili beyanatlarını eleştirdi İhtilal Muhafızları tarafından yapılan yazılı açıklamada ise hareketlerin sona erdirilmesi istendi aksi takdirde göstericilerin devrimci tekniklerin kullanılacağı sert bir müdahaleyle karşı karşıya kalacağı ikazında bulunuldu İran önderi Ali Hamaney’in Fars eyaletindeki temsilcisi Ayetullah Lütfullah Dejkam da 18 Kasım’da yaptığı açıklamada Şiraz’da şovların bir gün içinde sona ermemesi durumunda İhtilal Muhafızları’na bağlı milis güçleri Besiç’in protestoculara müdahale edeceğini söyledi
5 Şovlar karşısında Manevî hükümeti ne yaptı
İran Planlama ve Bütçe Kurumu Lideri Muhammed Bakır Nubaht şovların başladığı cuma günü devlet televizyonunda yaptığı konuşmada akaryakıt artırımından elde edilen gelirin 10 gün içinde halka dağıtılmaya başlanacağını belirtti Olayların ülke geneline süratle yayılmasının akabinde Cumhurbaşkanı Manevî de yardım parasının en kısa müddette 18 milyon aileye dağıtılacağını duyurdu Bugün prestijiyle akaryakıt artırımından elde edilen gelirin bir kısmının 20 milyon kişinin hesaplarına yatırıldığı bildirildi
6 Bundan sonra ülkeyi neler bekliyor
Uzmanlar akaryakıt artırımının İran’da enflasyonu artıracağını ve piyasada fiyatların yükselmesine sebep olacağını belirtiyor İran idaresi halkın genelini olumsuz tarafta etkileyen artırım kararından geri adım atmaz yahut kararı yumuşatma yoluna gitmezse sokak şovlarının bir süre daha devam etmesi can ve mal kaybının artması öngörülüyor Ülkedeki huzur ve istikrarın bozulmasının tesirleri 21 Şubat 2020’de düzenlenecek genel seçimlerde de görülebilir İran halkının problemlerin tahliliyle ilgili muhafazakar ve reformist siyasetçilerden beklentilerinin kalmadığı yorumları yapılıyor Sürpriz bir gelişme olmazsa yaklaşık 4 ay sonra yapılacak genel seçimlere iştirakin düşük olacağı bedellendiriliyor
