Her roman okuduğunuzda siz de birebir anda iki dünyada birden yaşadığınızı hissediyor musunuz? Karakterlerden birini kendinize yakın tutup onun tarafında oluyor musunuz? Hatta öylesine benimseyip “Ben olsam bu türlü yapmazdım!” dediğiniz bir anı okuduğunuzda, içten içe kendinizi ona kızarken buluyor musunuz? Ya da – ki bunu düşünmeyen yoktur – o özel karakterler sahiden var olsun istiyor, hatta var olduğuna inanıyor musunuz? Elinizdeki o çok sevdiğiniz roman bittiğinde, “Ben artık ne yapacağım?” hissine kapılıyor musunuz?
Roman, varlığının evveliyatından bu yana okurunu adeta illüzyonist bir dünyanın içine çeken öbür bir çeşit. Yeri geliyor aylarca sürüyor bu illüzyon. O denli ki bir müddet sonra ömrün bir modülü, özelinde bizim hayatımızdan biri oluyor.
Ben kendi adıma beni etkileyeceğinden emin olduğum romanları dünyadan uzaklaşmak istediğim vakitlerde okuyorum. Onlardan ömrüme uyarlamak istediğim pek çok şey öğreniyorum. Şunu söyleyebilirim ki, yaşadığıma misal bir durumla karşılaşıp dışarıdan baktığımda anlamsız bulduğum ne çok yalnızlığımı çözümlediğimi hissettim…
Detaylı olarak araştırdığım ve kendimde bulduğum tesirlerden yola çıkarak yeterli bir roman okuduğumuzu nasıl anlarız, paylaşmak istiyorum. Pekala sizin için bir romanın güzel olduğunun delili nedir?
Her seferinde bir diğer kişi olursunuz
Roman da tıpkı müzik üzere üniversal. Farklı hisler, hepimizde bir öteki fikre dönüşüyor ve biz elimizdeki romanı bitirdiğimizde, artık birebir kişi olmadığımızı hissediyoruz. Varlığımızın bildiğimiz haline, bir özellik daha ekleniyor. Bunu esprili bir yaklaşımla her seferinde kendimize bir güncelleme atıyor üzere de düşünebiliriz. Nihayetinde her roman bir öbür dünya ve her dünya kendimize kattığımız yeni bir tecrübe. Unutmayın pek çok bilgi kitabından bilgiye ulaşabiliriz; halbuki roman bizi içine çeker, bir modülü yapar…
Bir romandan sonra artık daha çoğuluzdur…
Daha çok soru sorar, daha çok anlamaya başlarız
Bir roman okuduğumuzda içinde tanıştığımız beşerler ve şahit olduğumuz olaylar hayatı yaşarken daha çok şeyi sorgulamamızı, bulduğumuz her karşılıkla yenilenmemizi ve heyecanlanmamızı sağlar. Hele hele müellif romanında bize bilinmeyen bir sonla veda ederse, değmesinler beynimizde dönecek olasılıkların renklerine…
Ne kadar çok soru o kadar karşılık, her yeni yanıt da elbette yeni sorular demek. İşte bu döngü içinde açılan algımızla, artık daha çok dinliyor, daha çok anlıyoruzdur. Okuduğumuz romandan bize fısıldayan insan, geçmişte, bugünde, gelecekte yaşıyor olabilir ve bu çeşitlilik, daha çok şeye vakıf olmamızı, derinleşmemizi sağlar. Muharririmizin bizden evvel gezindiği sokaklarda gezerken ne çok şey öğreniriz…
Kelime dağarcığımız genişler
İyi bir romandan sonra yalnızca duygusal manada gelişmeyiz şüphesiz; her kurduğumuz cümle daha manalıdır. Kendimizi daha zeki hissedebilir; bir mananın peşinden giderken bulabiliriz. Biliyoruz ki lisan zenginliktir. Öğrendiğimiz her söz, bizi kendi lisanımıza daha da yakınlaştırır. Artık nerede okudum hatırlayamıyorum, şöyle bir cümle okumuştum: Kaç söz ile gününü geçiriyorsan, fakat o kadar düşünüyorsun…
Bu ortada alışılmış haznemize eklenen her söz, araştırmacı istikametimizi de kamçılar. Sözler, sözleri çeker…
Bir gün bizim için de yazmanın vakti gelir
Yazarlık denen iş, pek alışılmış yalnızca istekle olmuyor. Çok okumak, çalışmak gerekiyor. Hal bu türlü olunca okumayı ne kadar seversek, bu istikametimiz bizi yazamaya da yönlendirebilir. Karşılaştığımız her düzgün roman, bir sonraki iyiyi bulmak için bir kılavuz olur. Hangi çeşit roman okuyorsak, o alanda bilgilenir, her romanın yazıldığı vakitle ilgili bilgileniriz. Kim bilir, bu heyecan tahminen bir gün bizi de müellif yapar…
*
Damla Karakuş
Instagram:
