Bu yıl 5.’si gerçekleşen, dünyadan yayımcıları İstanbul’da buluşturan aktiflik Fellowship’te tam bir gün geçirmiştim hatırlarsanız. O gün “Yayıncılık Bölümünde ve Kültür İktisadında Bayan Teşebbüsçü ve Yöneticilerin Yeri”ni tartışan bir panel izlemiş ve onu da aktarmıştım. Elbette dahası vardı.Pek çok şey konuştuk. Konularımızdan biri de yayımcılık konusunda benzerliklerimiz ve farklılıklarımızdı. Birkaç ülkeden yayımcı ile husus üzerine konuştum. Onlardan ayrıyeten Fellowship’i değerlendirmelerini de istedim. Artık derlediğim röportajı paylaşacağım sizinle. Birazdan okuyacağınız röportajda en çok geçen bahis, tertibin ne kadar başarılı olduğuydu. Bilhassa bu tertibin basın ayağını yöneten sevgili Uğur Ugan’ın da hakkını verip tebrik etmek gerek. Tebrikler ve teşekkürler Uğur…
(Uğur Ugan ile)
Hepimizin konutlarımızda izole bir yaşama geçtiği Koronavirüs günlerinde daha çok okuduğumuz, kendimize yöneldiğimiz, her an bizden birine hastalık bulaşacakmış üzere önlemli olduğumuz bu süreci de atlatacağız. Daha ne Fellowshipler, ne etkinlikler olacak. çeriklerimle her vakit burada olacağım. Paylaşacağım çok röportaj, hazırlayacağım çok içerik var…
#evdeyimokuyorum
NOT: Bir evvelki ‘5. Fellowship’te bayanlar, yayımcılık bölümünde bayanların yerini konuştu’ içeriğini okumak için tıklayınız.
GIGI ISHMAEL – Amerika
BURADA BÜYÜK BİR AİLE ÜZEREYİZ
– Merhaba Gigi, İstanbul Fellowship nasıl geçti? Neler düşünüyorsunuz?
İstanbul Fellowship Programı’nı başkalarına nazaran daha başarılı buluyorum, zira daha kapsamlı. Türklerin daha misafirperver olduğunu düşünüyorum. Doğal bu başkaları misafirperver değil, demek değil. Ancak burada, öbür kültürlere karşı daha hassaslar. Başkalarında ise bunu çok göremiyorum. Mesela, Arapların kadın-erkek bağlantıları gibi… Bu yüzden buradaki Fellowship Programı’nı beğeniyorum. Burada büyük bir aile üzereyiz.
– Amerika’da yayımcılık konusu nasıl? Siz ne cins kitaplar çıkarıyorsunuz?
Büyük çoğunlukla tanınan kültür üzerine kitaplar çıkarıyoruz. Yeni olan mevzulardan yayımlıyoruz. Geçenlerde ‘Cemal Kaşıkçı’ cinayetiyle ilgili bir kitap yayımladık örneğin. Türkçeden, İngilizceye çevirdik. Bunların yanı sıra bayan çalışmalarını ve bu tip değerli olan bahislerle ilgili yayınlar yapıyoruz. Ayrıyeten Buğra Gülsoy’un yeni bir kitabını da yayımlayacağız.
– Türklerle ilgili diğer neler yapılıyor?
Kitaplar ve Netflix, başa baş çalışarak daha çok Türk kültürünü Amerika’ya getiriyorlar. Orada Türk yemekleri, Türk dükkânları ile büyük bir tesirleri var; Türk kültürü, Amerika’da giderek büyümekte. Birçok insan Orta Doğu’yu yalnızca Filistin ve savaş alanı olarak düşünüyor; fakat Orta Doğu’da dünyanın en uygun şiirleri ve romantik öyküleri bulunuyor.
– Netflix hayatımıza girdiğinden beri farklı birçok lisandan ve ırktan insanların hayatlarına ulaşabiliyoruz, siz de bunu yayımcılıkla birleştirmişsiniz. Bu bağlamda bilhassa sizde, Netflix-sosyal medya-internet dünyasının yayımcılık kesimine tesirleri nelerdir?
Kitapları satmak için onlara gereksinimimiz var. Kitapların satılacağından emin olmak yalnızca yayıncının değil, muharririn da sorumluluğundadır. Bu yüzden toplumsal medyada takipçilere ulaşabilmek çok değerli hale geldi. Aslında bir manada müelliflerin kendilerini sattıklarını söyleyebiliriz, zira okuyucularımız, muharrirlerin hayatından kesimler da görmek istiyorlar. Yani okuyucu, ne kadar müellifle irtibat kurabiliyorlarsa o kadar çok okumak ister.
– Bu neden bu kadar değerli hale geldi?
Sonuçta onların da bir hayran kitlesi var ve bu mesleklerini etkiliyor. Yani unutmayalım ki; yayımcı, yazarsız; muharrir da yayımcısız başarılı olamaz. Büyük bir krallık inşa edebilmek için herkesin birlikte çalışması lazım. Bu yüzden toplumsal medya kıymetli. Neflix ise özellikle değerli, zira dünyanın birçok yerinde birçok konuta ulaşıyor. Mesela İngilizce Netflix içerikleri de Arap ve Türk kültüründe bayağı tanınan, görüyorum.
RUBEN PADILLO CORTES – Meksika
DAHA FARKLI MÜELLİFLE TANIŞABİLMEK, ONLARI OKUYABİLMEK İSTİYORUM
– Merhaba Ruben, Fellowship’i nasıl buldu? Neler söylersin?
İstanbul’a birinci gelişim değil; fakat Fellowship’e birinci defa katılıyorum. Fellowship’in çok eşsiz bir tecrübe. Birçok ülkeden yayımcı, çok büyük ve uygun planlanmış bir tertipte bir ortaya geldik. Ayrıyeten öbür Fellowship’lerde göremeyeceğiniz kadar çok insan bir ortadayız. Çocuk yayıncılığından tutun matbaaya kadar birçok farklı bölümden insanın bir ortada bulunması ajanslar, yetişkin yayıncıları, hepsinin bir ortada bulunması, hepimizin kişisel olarak networklerimizi çok genişletebilmemizi sağlıyor. Burada yeni yayıncılarla tanışıp tertibi görüp ülkemde ve yakınımdaki ülkelerde, benim kitap fuarımda bu insanları tavsiye edebilmek ve bu türlü bir tertibi tavsiye edebilmek beni çok memnun ediyor.
– Meksika ve Türkiye kıyaslandığında yayıncılık manasında ne cins bir benzerlikler farklılıklar görüyor?
En büyük fark lisan. Türkiye’de birçok insan olmasına karşın genelde Türkiye üzerine bütün Pazar; lakin İspanya’da o denli değil. Zira beş yüz milyondan fazla insan İspanyolcayı konuşuyor ve bu kırktan fazla ülkeye dağılmış. O yüzden Meksika’da Arjantin’den gelen kitap yahut Meksika’da Peru’dan gelmiş kitap yahut Venezuela’dan gelmiş kitap bulmak çok güç oluyor. Bu türlü zorluklar olduğu için bir yandan avantaj bir yandan da büyük bir dezavantaj oluyor.
– Türkiye’yi ne kadar yakından takip ediyorsun? Okuduğun, bildiğin Türk müellif var mı?
Orhan Pamuk üzere daha bilindik muharrirler, İspanyolcaya zati çevrilmiş. Benim kitap fuarıma aslında gelmişti iki yıl evvel. O yüzden buradaki en büyük hedeflerimden biri de bu, daha az bilinen çok yaygın olamayan dünya çapında bilinmeyen muharrirleri öğrenmek, onlarla tanışabilmek ve onların edebiyatını kendi açımdan değerlendirebilmek istiyorum. Daha farklı yazarlarla tanışabilmek istiyorum onları okuyabilmek istiyorum.
SHEREEN KREIDIEH – Lübnan
KÜLTÜRÜMÜZ YAKIN OLDUĞU İÇİN KENDİMİ YAKIN HİSSEDİYORUM
– Merhaba Shereen, Fellowship’i nasıl buldun? Neler söylersin?
Bu, benim beşinci gelişim. Bilhassa kültürümüz çabucak hemen tıpkı olduğu için çok yakın hissediyorum kendimi. Çok güzel hissediyorum. Tertibinin da çok uygun olduğunu düşünüyorum. Tebrik ederim.
– Lübnan ve Türkiye’yi kıyasladığında yayımcılık açısından neler söylersin?
Sizin kültürünüz, giysi kuşam biçimleriniz bizimle çabucak hemen birebir. O yüzden bunları yakından takip ediyorum. Yayımcılıkta da birebir gidiyor üzereyiz. Farklı olan şey, siz bir dayanak alıyorsunuz devletten, biz takviye alamıyoruz.
– Türk müellifleri, Türk yayıncıları ne kadar yakından takip ediyorsun?
10 yayıneviyle daha evvel görüşmüştüm, onlarla prestije geçiyorum. Mümkün olduğunca takipteyim.
ANA TURMANIDZE – Gürcistan
TÜRKİYE, GÜRCİSTAN’A NAZARAN ÇOK DAHA BÜYÜK BİR ÜLKE
– Merhaba Ana, Fellowship’i nasıl buldun? Gürcistan’da neler yapıyorsun?
Kendimi daha çok yayıncı olarak tanımlıyorum. Aslında iş tarifimiz olarak bir ülkedeki yayın haklarını satın alıp, onları ülkemde yayınlıyorum. Bir Gürcistanlı olarak burada bulunmaktan memnunum. Türkiye ve Gürcistan ortasında ki bağların devam etmesi için Türkiye’de ki tertiplere katılmamız çok kıymetli. Tertip pek âlâ yapılmış. Uluslararası bir alandayız, anladığım ve bildiğim kadarıyla 60’tan fazla ülkeden iştirakçi var. Bu Fellowshipler, basım ve yayıncılar olmak üzere herkes için kıymetli. Onları bir ortaya getirmek ve muahedeler yapmak için burada olmaktan çok memnunum devamının olmasını diliyorum.
– Pekala Gürcistan’daki yayımcılık ile Türkiye’deki yayımcılığı nasıl kıyaslarsın?
Öncelikle farklılıklardan bahsetmek gerekirse Türkiye, Gürcistan’a nazaran çok daha büyük bir ülke. Bu da yayımcılık çeşitleri çok daha fazla doğal; ancak benzerliklere gelecek olursak mesela bugünkü katıldığım bir seminerde de Türkiye’deki üzere ortak haklara, yani ortak bedellere vurgu yaptığımızı ve okurlara bunu kazandırmaya çalıştığımızı gördüm. Mesela bayanların daha güçlendirilmesi üzere… Çocuk kitapları, bilhassa öğretici kitaplarda biz ortak şeyleri vurguluyoruz, ortak pahaları vurguluyoruz.
– Gürcistan’da en çok hangi kitaplar okunuyor?
Öncelikle şunu sormamız gerekiyor: Bu kitapları kim için alıyorlar, kendileri için mi yoksa çocukları için mi? Şayet çocukları içinse bu kitapların uygun kalitede olmasına bilhassa dikkat ediyorlar. Mesela bu kitaplardaki içerik en kıymetli olan kısım, yani ebeveyn alışkanlıklarından bahsediyor daha çok. Burada mesela bir kitap alınıyorsa bunun içeriği çok kıymetli. İkinci olarak da illüstrasyonlar, kitapta kullanılan karikatür ve fotoğraflar de bu hususta çok etkileyici oluyor. Şayet kendileri için alıyorlarsa bunun bireyden bireye değişiyor olduğundan bahsetmem gerekir; lakin genel olarak bir yorum yapacaksam bu bahiste romantik kitaplar ve akademik kitapların kıymetinden bahsedebilirim. Şu da var: Mesela Türkiye’de bir kitap şayet çok sattıysa Gürcistan’da da satacağını düşünüyorum, zira birebir zevklere sahip olduğumuzu düşünüyorum.
KATJA KAC – Slovenya
BURADA EN SEVDİĞİM ŞEY, İŞ YAPARKEN ARKADAŞLIK DA KURULMASI
– Merhaba Katia, Fellowship nasıldı? Sen neler yapıyorsun?
Slovenya’da yayıncılıkta satış departmanında çalışıyorum. Daha evvel fuarlara katılmıştım; lakin Fellowship, onlardan daha büyük, daha avantajlı ve eşsiz bir tecrübe. En büyük avantajın şu olduğunu düşünüyorum: Mesela bu teğe bir görüşmelerde sonra bu beşerlerle tekrar görüşebilirsin. Yani teğe bir arkadaş ortamı kurulabilir, iş de yapabilirsin. Lakin mesela Frankfurt’taki fuarda o denli olmuyor. İş görüşmesi oluyor, bitiyor ve çıkıp gidiyorsun. Benim burada en sevdiğim şey, iş yaparken arkadaşlık ortamının kuruluyor olması oldu.
– Türkiye’yi çok seviyor ve öneriyorsun…
Ben çalıştığım yerlerle çok yeterli bir bağlantı kurdum, çok hoş çok kaliteli kitaplar buldum ve ben inanıyorum ki o denli hoş şeyler için herkesin onu bilmesi gerekiyor. O yüzden ben işte öneriyorum, seviyorum.
– Slovenya ve Türkiye yayımcılığını kıyaslar mısın?
Mesela bir yayımcı ile konuşuyorum, “Biz, Türkiye’de küçük bir şirketiz.” diyor. Meğer yıllık 150, ne bileyim 300 yayın yaptığını söylüyor. Onların az dediği bizim için o kadar çok ki! Bizde ortalama 35. Olağan Türkiye nüfusu 80, bizimki 2 milyon. Bu büyük bir farklılık. Basım kademelerimiz da çok farklılık yok. Lakin şöyle bir şey dikkatimi çekti. Bilhassa çocuk kitaplarında, fotoğraflara çok ihtimam gösteriyorsunuz. Bu çok hoş bir şey.
– Takip ettiğin bir Türk müellif var mı?
Bu çok üzücü; lakin yayınlar mıyız sanki diye okumam gerekenleri okuyorum. Onun dışında da zati çok az okuyabiliyorum. En son Gülşah Yemen Sarıoğlu’nu okudum, çok beğendim.
(Soldan sağa: Hatice Latife, Fatoş Altunç, Melike Günyüz, Damla Karakuş, Esra Ceceli)
ESRA CECELİ – TURCA Genel Koordinatörü
İSTANBUL, TAHMİNEN AVRUPA’NIN TELİF MERKEZİ OLUR
– Esra Hanım, mesken sahibi olarak size sorayım, nasıl değerlendiriyorsunuz bu yılki Fellowship’i?
Bu yılki Fellowship’in geçen yıldan ileride olacağını düşünüyoruz. Geçtiğimiz dört yıla baktığımızda Fellowship’te yapılan işin,- bu bir sonuçta iş organizasyonu- artık logaritmik bir artışla arttığını görüyoruz. Neredeyse bir evvelki yıla nazaran on kat fazla telif satışı yapılmış geçtiğimiz yıl. Biz bu yıl onun yirmi katı çıkacağına inanıyoruz. Zira bu potansiyel var, daha ona ulaşamadık bile geçen yılki sayıları biz Ticaret Bakanlığı için derlediğimizde şuna ulaştık. Fellowship yalnızca o denli yayıncıların bir ortaya gelip toplumsallaştığı bir yer değil, burada değerli bir iş yapılıyor. Türk yayıncılık topluluğunun bir yıl içerisinde yaptığı ihracatın yarısını, biz bu aktiflikte gerçekleştiğini öğrendik. Bu ülke iktisadı ismine çok kıymetli bir şey, dışarıya kültür satıyoruz. Hiçbir dış girdisi olmayan, büsbütün yerli sermayeler üretilen bir şeyin ihracatından bahsediyoruz. Bu ihracatta yalnızca bir kitabın bir meta olarak satılması değil, onun muhteviyatı olan bizim kültürümüzün de dışarıya gitmesi manasına geliyor. Bu birçok kapıyı gerisinden açıyor.
– Örneğin?
Siz kitaplarla açtığımız bir kapıdan diğer ticari çıkışların da sağlanmasına yol açıyorsunuz sizi kültürel manada tanıyan dünya öbür üretimlerinizle de ilgileniyor. Bu bakımdan kültürün dışarı açılması genel müdürümüzün de dediği üzere biz yumuşak gücü dışarıya gösteriyoruz. Artık yalnızca göstermiyoruz, bir de onu satıyoruz. Bunun karşılığında şu merakı baştan oluşturmuş oluyoruz. Türkiye daha neler üretebilir? Diğer üretimlerimizin de satılmasına dünya piyasası içerisinde bilinir olmamıza değerli yol açtığını düşünüyorum Fellowship’in. Bir küçük aktiflik, yılda bir olan üç günlük, işte kitaplarla ilgili bu türlü binalarla falan ilgili değil; lakin aslında değerli. Biz bunu ihracatçılarla görüştüğümüzde, ki bu kesim bu alanda yeni, bize şunu söylediler: 10 kuruş eksiğiniz olsa kimse size ekmek vermez, siz o 10 kuruşa sahip çıkın, o 10 kuruş çok artacak. Sahiden yıllar içerisinde gördük ki Fellowship’te bu katlanarak arttı.
– Pekala öteki neler fark ettiniz?
Zannetmeyin burada imzalanan kontratlar yalnızca işi yapıyor, büyük bir irtibat ağı kuruluyor bunun gerisinden. Bunun ekstraları var, bizim oluşturduğumuz portaller var. Orada yıl boyunca devam eden bir bağlantı ve bağlantı gerçekleşiyor. Bu ülkenin tanıtımı açısından da çok değerli. Geçen yıl Fellowship’e gelenlerden ufak tefek bir müşahede değerlendirmesi yaptığımızda turistlik olarak gelenlerin olduğunu gördük. Birebir yıl ülkelerinde tesir alanları geniş bu iştirakçi, eşini dostunu akrabasını toplayıp tatile geliyor, etrafı bunu duyuyor. Domino tesiri dediğiniz şey oluyor, biz küçücük bir şey yaparak öteki tesir alanlarının canlanmasına yol açabiliyorsak ne keyifli, ki bunun gerçekleştiğine inanıyoruz.
– Buradan neler umuyorsunuz?
Dünya konjonktürünü düşündüğünüzde herkesin seyahat etmek konusunu bir değil dört beş kere düşündüğü bir noktada bu insanların buraya gelmesi çok kıymetli bir şey. Hiçbir şey olmasa bile onların buraya gelme isteğini önemsiyorum ben açıkçası. Londra Kitap Fuarı, Bologna Kitap Fuarı gelmesine karşın çok evvelce rezervasyonunu yaptırıp İstanbul’a bu oluşuma geldiler. Bu artacaktır, İstanbul bunu tahminen bir fuara çevirir. Daha büyük şeyler olur, Avrupa’nın telif merkezi olur.
Not: Söyleşiye katılan herkese çok teşekkür ediyorum.
Damla Karakuş
[email protected]
Instagram:
