Sudan’da ordu, ülkede başlayan halk protestolarının ardından 25 Ekim 2021’de Ömer el-Beşir iktidarını darbeyle vazifeden uzaklaştırdı.
Darbe sonrası OHAL ilan edilirken, çok sayıda siyasi isim gözaltına alındı.
Sudan Egemenlik Kurulu Lideri ve Ordu Kumandanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan, siyasetten çekileceklerini söyledi.
“Siyaset arenasından çekilmeye kararlıyız”
Burhan, askerin siyaset arenasından çekilmeye kararlı olduğunu ve silahlı kuvvetlerin seçimlerle gelen sivil otoriteye tabi olacağına inandıklarını söyledi.
Başkent Hartum’daki Dostluk Kongre Salonu’nda askeri ve sivil taraflar, yeni geçiş periyodunu başlatacak siyasi mutabakat konusunda ortalarındaki uyuşmazlıkları giderebilmek için bir kere daha bir ortaya geldi.
Sudan’da tahlil arayışları
Askeri ve sivil kümeler, uzun siyasi krizin akabinde milletlerarası tarafların teşebbüsleriyle Sudan’da 5 Aralık 2022’de imzalanan ve tarafları çabucak hemen ortak bir paydada buluşturan çerçeve muahedesi sonrasında ülkeyi kesin muahedeye götürecek ikinci etap görüşmelere başlama kararı aldı.
“Seçimlerle gelen sivil otoriteye tabi olacağız”
Burhan, yaptığı konuşmada, Sudan halkının özgürlük, barış ve adalet konusundaki dilek ve hasretlerini karşılayan sivil, demokratik bir hükümet kurmayı umduklarını belirterek, “Gerçek demokratik dönüşümün başarısı için çalışacağız. Ordunun siyaseti bırakmaya kararlı olduğunu teyit ediyoruz ve silahlı kuvvetlerin seçimlerle gelen sivil otoriteye tabi olacağına inanıyoruz.” dedi.
2 yıllık geçiş süreci
Nihai muahede; adalet, güvenlik ve askeri ıslahat, barış mutabakatının gözden geçirilmesi ve kıymetlendirilmesi, eski rejimin izlerini ortadan kaldırma ve Doğu Sudan sorunu olmak üzere 5 temel mevzuyu kapsıyor.
Sudan’da 2019’dan bu yana yaşanan istikrarsızlık
Sudan’da hayat pahalılığı kaynaklı kitlesel halk protestoları sonucu başlayan Aralık İhtilali (2018) ve ordunun müdahalesi sonucu 11 Nisan 2019’da 30 yıllık Ömer el-Beşir iktidarı sona ermiş, sonrasında kurulan asker-sivil ortak süreksiz hükümetleri ise derin uyuşmazlıklar nedeniyle kalıcı olmamıştı.
Sudan ordusu, güvenlik ve beka tehdidi gerekçesiyle 25 Ekim 2021’de sivil idareye el koymuş, harikulâde hal ilan ederek başbakan dahil onlarca siyasiyi gözaltına almıştı.
Ordu ile siviller ortasında mutabakata varıldı
Parlamentodan, aktif hükümetten ve başbakandan mahrum ülkede Sudan Avukatları Sendikası, 10 Eylül’de “2022 geçiş anayasası taslağı”nı yayımlamış, BM, AfB ve IGAD’dan oluşan üçlü düzenek ile ABD, İngiltere, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden oluşan dörtlü sistem, asker ile siviller ortasındaki tahlilde bu taslağı temel almıştı.
Üçlü düzenek, 10 Kasım’da Sudan’daki krizi çözmek için ordu ile siviller ortasında “temel mutabakata” varıldığını duyurmuştu.
Ordu ile sivil kümeler ortasında bölgesel ve milletlerarası tarafların himayesinde yapılan uzun görüşmeler sonucu iki taraf, siyasi çerçeve muahede imzalanması konusunda mutabık kalmıştı.
