#tarih mecmua, 70. Sayısında, “Tarihe Ayar Veren Kadınlar” kapağıyla selamlıyor okurunu. Mart ayına yaraşır bir isim de vermiş bu sayıya. “Fevkalade Nüsha” diye sağ alt köşede belirtmiş mor bir dairenin içinde. Çok özel bayanları daha yeterli tanıma talihi bulacaksınız bu sayıda. Birinci sefer karşılaşacağınız o kadar çok isim var ki. Bayanların aslında orada var olduğunu, tarihin bir modülü olduğunu göreceksiniz…
Kadınların futbol oynaması, çizim yapmaları, savaşta erkekler ölürken hem konutta hem siperde direnmeleri, birinci defa diploma almaları, bilime gönül vermeleri… Aslında dünyada has tüm ayrıntıları, bu sefer bayanların varlığını görerek, şaşırarak okumaya hazır mısınız?
Şimdi tarihte Martlar nasıl geçmiş, vakit tünelindeyiz…
Dünya İşçi Bayanlar Günümüz kutlu olsun…
(Muazzez İlmiye Çığ)
YAŞAYAN EFSANELER VE TARİHE TARAF VERENLER
Dergide, Sümerlerden Cumhuriyet’e, 106 yılın muazzam belleği ile Muazzez İlmiye Çığ röportajı var. Çığ, Sümer ve Hitit kültürlerini tanıtmaya adadığını mesleğine doyamayışını anlatıyor. Tam 106 yaşında. Muazzam bir hafızayla, karşımızda dopdolu yıllar geçirmiş, başarılı bir bayan var…
(Valide Sultanlar)
Bir öbür evrakta 300 yıl boyunca imparatorluğu şekillendiren İstanbul’un kraliçeleri, Valide Sultanlar anlatılıyor. Valide Sultan olarak İstanbul’a birinci taşı koyduran Nûrubânu, sonuncusu da Pertevniyal Valide Sultan. Onların yanında onlarca padişah hasekisi, kızları ve pek çok alanda ürettiği eserler. Bayanlar ve onların eserleri…
Yine bir diğer belgede bugün 87 yaşında olan, Babıâli’ye demir atan erkeklerin ortasında gazete ve kitapları resimlemiş, bayan basın-yayın ressamlarından Sevinç Osma Tiryakigil var. Bir öbür belgede ise, İstanbul’un izinde bir bayanlar kenti olarak anılan Üsküdar var. Osmanlı bayanlarından, Mihrimah, Nurbanu, Kösem ve Gülnuş Emetullah sultanların izleri, bugün hala Üsküdar’da sürülebiliyor.
DEHŞET KISSALARI
Dehşet Öyküleri isimli bir belgede, başlık şöyle: Erkekler ölüyordu; fakat onlar hem meskende hem siperde direndi. Leningard Kuşatması’ndaki bayanların öykülerini bahis alan bu evrak, anlattığı her öyküde, bayanın tarihten yansıyan gücünü gösteriyor. Ve dehşete düşmeden edemiyorsunuz. İnsan şaşırıyor. Her şey bu kadar ağır kurallarda eşit ilerlemişken, nasıl olmuş da, bayanın ismi afişlere taşınamıyor…
(İlk diplomalı hemşire, Safiye Hüseyin Elbi)
İLK KADIN…
Tarihten bahsederken pek çok konuda “ilk” ile karşılaşabiliriz. Meğer “İlk Erkek” diye başlayan bir cümle bulamazsınız. Tarihte kendi alanlarında birinci olmuş bayanlar var bu sayıda. Onlardan uzun uzun anlatılmış olan ikisinin ismini bilhassa paylaşmak isterim sizinle:
İlk diplomalı hemşire, Safiye Hüseyin Elbi; birinci bayan uzman, tercüman, entelektüel, saray mürebbiyesi, Cumhuriyet müzecisi, Seniha Sami Moralı…
VE YILDIZ KENTER
Yıldız Kenter, “Fotografik Hafıza” evrakında ayırdığı alan ile #tarih mecmuanın de konuğu. “Sıra dışı bir yetenek; ancak dayanılmaz bir çalışma ve emek” şeklinde sunuyor Kenter’i. Tıpkı vakitte bir tiyatro fotoğrafçısı da olan gazeteci, fotoğrafçı Ozan Sağdıç, bu belgede, Yıldız Kenter anılarını paylaşıyor…
Her an profesyonel, daima çalışkan Yıldız Kenter’i, bir de Sağdıç’tan okumalı…
*
Damla Karakuş
Instagram:
