Son dokunuşları yaptıktan sonra en sevdiğim kısımdayım. Röportajıma giriş yazıyorum. Ayşe Kulin, sohbet ederken “İnsanın hayatına her şey vakti geldiğinde geliyor belki” demişti. Demek bizim de bu röportaj vesilesiyle tanışma vaktimiz gelmiş, ne güzel… Ayşe Hanım, bizi konutunda ağırladı. En samimi, en hoş haliyle karşıladı. Naif duruşu, ihtimamlı konuşması, bilgi dolu paylaşımları ile sorularımı cevapsız bırakmadı. O, boşuna edebiyatımızda özel bir yerde değil, bunu anladığım için çok memnunum. Hani hayatımızın unutulmaz anları deriz ya, o denli bir 2 saat geçirdik. En kısa vakitte yayına alacağımız keyifli bir görüntü çekimi de yaptık.
Şimdi daima birlikte keyifli bir röportaj okumanın zamanı…
DİKENLİ YOLLARDAN GEÇTİM DESEM PALAVRA OLMAZ
– Ayşe Kulin, ulaşılandan öte kendini nasıl anlatır? Kendi gözünden Ayşe Kulin kimdir?
Ayşe Kulin, aslında kendini anlatmaktan pek hoşlanmaz; ancak illa da Ayşe Kulin kimdir diye ısrar ediyorsanız, dört çocuklu, sekiz torunlu, yegâne becerisi yazmak, isteği de yazdığını okutabilmek olan ve hayat yolunun sonuna yaklaşmış sıradan bir bayandır.
– Birinci günden bugüne, yazım hayatınıza şöyle bir mercek tutalım mı? Ayşe Kulin, edebiyat ömründe nasıl yollardan geçti?
Dikenli yollardan geçti desem palavra olmaz. Kendini okul yıllarından tanıyan edebiyat öğretmenlerinin ve sınıf arkadaşlarının onun müellif olmasını beklemelerine ve önemli biçimde yazmaya yirmili yaşlarında başlamış olmasına karşın, yayıncı kapısından kırklı yaşlarından evvel bir türlü geçememiş, kitabını yayınlattıktan sonra da, ne olur ne olmaz kaygısıyla herhalde, durmaksızın yazmıştır.
– Kendinizi sık sık eleştirir misiniz? Bir okur olup mesela, kendinize uzaktan bakıp yazdıklarınızı irdeler misiniz?
Kendimi elbette eleştiririm, yayınevi editörlerinin ikazlarını da her vakit dikkate alırım.
– Bir müellif adayı bu türlü mi olmalı sizce?
Sadece müellif adayları değil, üne ulaşmış muharrirler da bu türlü yapmalı, zira akıl akıldan üstündür.
HER BİR KARAKTERİ KENDİ İÇ SESİ İLE YAZMAYI TERCİH ETTİM
– Bir yazma rutininiz var mı? Ayşe Kulin’in yazma ortamı nasıl olmalı?
Hayatımın akışı muhakkak bir rutinde yazmamı engelliyorsa da bir kitaba başladıktan sonra, her yerde ve her durumda müellifim. En sık yazdığım yer mutfaktaki masa, zira çalışma odamda yazarsam, pişmekte olan yemekleri yakıyorum. Küçük uzunluk bilgisayarım benimle her yere gelir, çeşitli bekleme salonlarında, uçakta, vapurda, otobüste ve berberde müellifim. Uykum kaçtığında yahut erken uyandığımda yatağımın içinde de müellifim. Keskin sessizlikler de aramam, zira yazmaya başladığımda ben kendi iç dünyama kapanabiliyorum.
– Bir kitabı yazım süreciniz nasıl ilerler? Karakterlerin oluşumu, kurgu vs. Her şey matematikle mi ilerlemeli, yoksa birinci cümlenin sihrine mi inanırsınız?
Yazma sürecim, ailemin ya da çok yakın birkaç arkadaşımın problemleri ortaya girmez ise, hızlı ilerler. Birinci ve son cümleler en güç yazılanlardır; lakin ortadaki kısımlar su üzere akar. Şemayı lakin biyografi yazıyorsam yaparım, zira gerçek insanlara dair yazdıklarımın başı sonu muhakkaktır ve ben bir yazım sıralaması yapmışımdır. Kurguya dayalı hikaye ve romanlarımda kendimi kalemin akışına bırakıyorum.
– Örneğin son romanınız Her Yerde Kan Var, Osmanlı’nın son devrine bir bakış. Yazım süreciniz nasıldı?
“Her Yerde Kan Var”, çok sayıda kitaba dayanarak yazıldı. Her bir kısım için beş altı kitap okudumsa da, öyküyü tarihî bilgiyle kurutmamak için, duygusallığı ön plana çıkardım ve işte bu yüzden her bir karakteri kendi iç sesiyle yazmayı tercih ettim.
BU ROMANIN YAZILIŞI BÜSBÜTÜN TESADÜFTÜR
– Her Yerde Kan Var’da, Osmanlı sarayının kapılarını aralıyorsunuz. Oralarda edebi bir yaklaşımla gezinmek size neler hissettirdi? Sizi, 32. Osmanlı padişahı Abdülaziz’i yazmaya iten neydi?
Bu romanın yazılışı büsbütün tesadüftür. Allen Palmer’ın, “Osmanlı İmparatorluğunun Gerileyiş ve Çöküş Tarihi” adlı kitabında Abdülaziz’in tahtından indirilmesini ve şaibeli intiharını okuyunca, bu dokunaklı olayı romanlaştırmak istedim. İslam ismine fetva veren, çok emniyetli şahıslar olması gereken şeyhülislamların dahi kendi menfaatleri kelam konusu olduğunda siyasete nasıl alet olabildikleri ve güçlü bir padişahın dahi yazgının oyuncağı haline gelmesi, bence çok dramatikti. ‘Hayatta kimse ne oldum dememeli, ne olacağım demeli’ atasözünün adeta içi doldurulmuş haliydi. Yazmasam olmazdı.
– Yazdığınız için aslında bir intikam diyebilir miyiz? Bu türlü sıkıntı hislerin anlatımında rotanızı nasıl çiziyorsunuz? İntikam yazmak için bu his durumuna nasıl hazırlandınız örneğin?
Yok, yazdığım bir intikam romanı değil, yalnızca tarihten bir yaprak. Sultan Abdülaziz’i darbe ile indirenlerin intikamı romanın sonunda Çerkez Hasan tarafından alınıyor evet; ancak ben kitabımı yalnızca ibret alınması için yazdım.
– Abdülaziz’in cinayet kokan intiharını anlatıyorsunuz. Size durumun cinayet olduğunu düşündüren nedir?
Benim mutlaka gerçeklere dayanan kurgumun içinde, okuru yönlendirmem bu olayın bir cinayet olduğundan yana. Zira olayların sıralanışında, Sultanın öldüğü gece sarayda kalmak üzere içeri sokulan pehlivanlar ve onlara ödenen yüksek meblağlar var. Yeniden de, ne tarihçiler ne de ben Abdülaziz’in vefatının bir intihar olmadığına yüzde yüz emin değiliz. Bir ulu Padişahın tahttan alındığı gün aşağılanması, itilip kakılması, Abdülaziz üzere gurur eşiği yüksek bir Sultanı hayata küstürecek kadar çok müteessir etmiştir diye düşünmekten kendimi alamıyorum.
FÜREYA, BENİM VİRGÜLÜNÜ DAHİ DEĞİŞTİRMEYECEĞİM TEK KİTABIMDIR
– Romanda Abdülaziz’in ablası Adile Sultan dikkat çeken bir karakter. Bugüne dek pek çok kere yazıldı. Siz onu nasıl tanımlıyorsunuz?
Adile Sultan pak ahlaklı, dürüst, başı dik, çok uygun bir eğitimden geçmiş, saray bayanları ortasında tek divan sahibi, kişilikli, erkek kardeşlerinin ve devlet ricalinin dahi hürmette kusur etmediği süper bir bayanmış. Bu gün yaşamış olsa, onun için Atatürk’ün hayalini kurduğu ülkü Cumhuriyet bayanı derdim.
– Biyografi çeşidinde değerli eserler verdiniz. Türkiye’de biyografi denince akla gelen özel isimlerdensiniz. Cins olarak biyografiyi nasıl değerlendiriyorsunuz?
Benim hikaye, roman biyografi hatta anı, masal ve şiir cinslerinde sayısı otuzu aşkın basılmış yapıtım var. Bunların içinde yalnızca üç buçuk adeti biyografidir; ancak nedense adım biyografi yazarı diye yayıldı. Hayatlarını kaleme aldığım üç bayan, Aylin, Füreya ve Türkan Saylan dünya yüzünde seçkin bulunan nitelikte, çok güçlü, çok özel ve renkli bayanlar olduklarından ötürü, herhalde.
– Diğer roman çeşitleri bir yana, biyografi tipinde eserler vermek, yazım hayatınıza ne üzere katkılar sağladı? Size o birinci biyografiyi yazdıran neydi? Ve siz hangi çeşitte yazmayı daha çok sevdiniz?
Bana birinci biyografimi yazdıran, çocukluk ve okul arkadaşım Aylin’in vakitsiz ve gizemli ölümüydü. Sonrasında Osmanlı’nın son yıllarına, işgal altındaki İstanbul’a ve orijinal bir devletin doğuşuna tanıklık eden Füreya’nın süper hayatını yazdım. Küllerinden doğan Türkiye Cumhuriyeti üzere, küllerinden doğan bir Cumhuriyet bayanı, bir sanatçıydı. Füreya, benim virgülünü dahi değiştirmeyeceğim tek kitabımdır. Ancak beni en etkileyen hatta kişiliğimi dönüştüren biyografiyi soruyorsanız, mutlaka Türkan Tek ve Tek Başına, derim. Ben Türkan Saylan’ı tanımakla, insaniyet konusunda ihtisas yapmaya başladım güya. Türkan Saylan’ın isminin önüne yahut ardına rastgele bir unvan koymayı da gereksiz buluyorum, zira benim gözümde hiçbir unvanın prestijine muhtaçlık duymaksızın, insanlık mertebesinin en yüksek noktasında duran kişidir, Türkan Saylan. Sorunuzu tamamlayayım, ben kalemimi ve hayal gücümü kısıtlayan biyografi yazarlığına, kurgu roman üretmeyi çok daha tercih ediyorum. Biraz da bu yüzden, biyografilerim biri yüz sayfayı aşmayan Bir Tatlı Huzur olmak üzere, dört sayısı ile hudutlu kaldı.
BEN DÜNYAMIZA MÜELLİF OLMAK İÇİN GÖNDERİLDİĞİMİ DÜŞÜNÜYORUM
– Hikayeler, romanlar, çocuk kitabı, çizgi roman… Ne çok eser verdiniz. Yazmanın size verdiği hazzı nasıl anlatırsınız?
Şöyle demek hislerime tercüman olur mu sanki? Şayet her birimizin bu dünyada bir varoluş nedeni var ise, ben dünyamıza müellif olmak için gönderildiğimi düşünüyorum.
– Ayşe Kulin çok okunuyor. Pekala Ayşe Kulin kimleri okuyor? Muharrir adaylarına hangi kitapları okumalarını önerirsiniz?
Yazarlar ortasından seçim yapmak kolay değil. Müellif adayları da haftalık kitap eklerini yahut edebiyat mecmualarını takip ederek ilgi alanlarına giren müellifleri kendileri seçmeliler.
Damla Karakuş: Teşekkür ederim.
Ayşe Kulin: Teşekkür ederim.
Her Yerde Kan Var
Ayşe Kulin
Everest Yay.
Kitabı satın almak için tıklayınız: D&R
*
Damla Karakuş
[email protected]
Instagram: biyografivekitap
